Με προώθηση για νομοθέτηση των μέτρων που έχει εξαγγείλει προεκλογικά έχουν αναφορά σε μια προσπάθεια τόνωσης των εισοδημάτων, μέσα από μια σειρά φοροελαφρύνσεις και παρεμβάσεις που φτάνουν περίπου τα 700-800 εκατ. ευρώ, η κυβέρνηση και επιχειρεί η κυβέρνηση να “θεραπεύσει” την ακρίβεια, που αποτελεί και τη βασική οικονομική, πολιτική και κοινωνική “νάρκη”.
Το όλο πρόβλημα είναι “καυτό” καθώς ο ρυθμός αύξησης των τιμών των τροφίμων, παραμένει σε διψήφιο νούμερο, ενώ την ίδια ώρα το φάσμα του κοινωνικού αποκλεισμού και της φτώχειας αντιμετωπίζει το 26,3% των Ελλήνων πολιτών, έναντι ποσοστού 22% που είναι ο μέσος όρος στην ΕΕ, σύμφωνα με τελευταία στοιχεία της Eurostat για το 2022.
Ωστόσο, μένει να φανεί εάν θα “χτυπήσει” με κάποια παρέμβαση, σε μια από τις βασικές αιτίες του φαινομένου του πληθωρισμού, ειδικά σε βασικά είδη, που δεν είναι άλλη από τον “πληθωρισμό κερδών”. Δεν λανθάνει της προσοχής πολλών αναλυτών ότι πολλές εταιρείες “βρήκαν ευκαιρία” και πέρασαν αυξήσεις σε προϊόντα, χωρίς η άνοδος της τιμής τους, να αποτυπώνει με αναλογικό τρόπο την αύξηση του κόστους παραγωγής ή κάποια συγκυριακά φαινόμενα, όπως π.χ. οι καιρικές συνθήκες, τα προσκόμματα στην εφοδιαστικη αλυσιδα κτλ
Είναι χαρακτηριστικό, ότι σύμφωνα με πρόσφατη αναφορά του ΔΝΤ για τον πληθωρισμό, το 2022 και το 2023 τα αυξανόμενα εταιρικά κέρδη αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ της αύξησης του πληθωρισμού στην Ευρώπη, καθώς οι εταιρείες αύξησαν τις τιμές περισσότερο από το υψηλό κόστος της εισαγόμενης ενέργειας. Παράλληλα, πλέον, όπως αναφέρεται, οι εργαζόμενοι πιέζουν για αυξήσεις μισθών για να ανακτήσουν τη χαμένη αγοραστική δύναμή τους και οι εταιρείες μπορεί να χρειαστεί να δεχτούν μικρότερο μερίδιο κέρδους εάν ο πληθωρισμός παραμείνει σε τροχιά επίτευξης του στόχου του 2% της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) το 2025.
Επίσης, με βάση τα όσα ανέφερε και ΕΚΤ, σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα μεταξύ υπευθύνων χάραξης της πολιτικής, η αύξηση των περιθωρίων κέρδους ενισχύει τον πληθωρισμό στην Ελλάδα, κάτι που ουσιαστικά ενισχύει τις ανισότητες καθώς “κλειδώνει” τη μεταφορά πλούτου από τα φτωχότερα στρώματα σε τσέπες ελαχίστων.
Επίσης στην πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ Economic Outlook, σε ειδικό κεφάλαιο για τη συμμετοχή των κερδών στις πληθωριστικές πιέσεις, τα στοιχεία έδειχναν ότι η Ελλάδα είναι η τρίτη χώρα σε ό,τι αφορά την αύξηση του μεριδίου των κερδών μεταξύ 2019 και 2022, από το 34,4% στο 39,2%. Προηγείται η Ιρλανδία με αύξηση από το 60,4% στο 65,6% και η Νορβηγία από το 38,7% στο 55%.
Επίσης, με βάση όσα έχει αναφέρει η Eurostat, το μερίδιο των κερδών των μη χρηματοοικονομικών εταιρειών, στην Ελλάδα είναι 47,5%, έναντι μέσου όρου της Ευρωζώνης 40,8%, και είναι το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό μετά την Ιρλανδία. Το 2019 ήταν 39,1%, για να φτάσει στη συνέχεια στο 39,4% το 2020 και στο 44,6% το 2021.
Επιπλέον, με βάση τα όσα έχει σημειώσει μετά από επεξεργασία των δημοσιευμένων ισολογισμών των εισηγμένων εταιρειών, η Τράπεζα της Ελλάδος, φαίνεται ότι ένα κομμάτι του πληθωρισμού οφείλεται στο περιθώριο κέρδους των εισηγμένων (ΕΒΙΤDA ως προς τις πωλήσεις). Συγκεκριμένα, ήταν στο 9% το 2020 και ανέβηκε στο 14% το 2021 και στο 12% το 2022.
Υπενθυμίζεται ότι με βάση όσα έχει αναφέρει, ήδη από τον περασμένο Νοέμβριο, ο πρώην υπουργός Οικονομίας και συστηματικός αναλυτής των φαινομένων ακρίβειας Γιώργος Σταθάκης, ο ελληνικός πληθωρισμός είναι επιπρόσθετα “πληθωρισμός κερδών” και “πληθωρισμός φόρων”. Μάλιστα, ο πρώην υπουργός Οικονομίας πολύ έγκαιρα είχε υπογραμμίσει χαρακτηριστικά για τις εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιρίες, ότι τα αναμενόμενα κέρδη για το 2022 ήταν σε ύψος ρεκόρ σε ποσοστό περίπου 5,5% του ΑΕΠ. Όπως έχει σημειώσει, πριν την κρίση, το 2007, ήταν περίπου 4,5% του ΑΕΠ. Το 2019 ήταν μόλις 1% του ΑΕΠ. Μεσοσταθμικά κινούνται περίπου στο 3%. “Συνεπώς τα φετινά κέρδη, εν μέσω της κρίσης, κάνουν ρεκόρ εικοσαετίας” είχε αναφέρει.
Νέα άνοδος επιτοκίων
Στο μεταξύ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συνεχίζει να εκτιμά ότι ο δομικός πληθωρισμός παραμένει ανυποχώρητος. Αυτό τουλάχιστον σημείωσε την Τετάρτη, η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, μιλώντας σε Φόρουμ της ΕΚΤ στην Πορτογαλία, τονίζοντας ότι “δεν βλέπουμε αρκετά απτά στοιχεία ότι ο υποκείμενος πληθωρισμός, ιδιαίτερα οι εγχώριες τιμές, σταθεροποιούνται και κινούνται προς τα κάτω”. Υπενθυμίζεται ότι η ΕΚΤ λεχει εστιάσει στην ανάγκη αποφασιστικής πτώσης του δομικού πληθωρισμού (που δεν περιλαμβάνει τις μεταβολές τιμών σε τρόφιμα και ενέργεια) ως σημείο κλειδί για τον τερματισμό των αυξήσεων των επιτοκίων της. Σε αυτό το πλαίσιο άλλωστε, ερωτηθείσα για το ενδεχόμενο παύσης των αυξήσεων η Κρ. Λαγκάρντ απάντησε χαρακτηριστικά ότι “δεν είναι αυτό που εξετάζουμε αυτή τη στιγμή. Ξέρουμε ότι έχουμε έδαφος να καλύψουμε”.
Η κυβερνητική δράση
Απέναντι σε αυτές τις προκλήσεις το πρώτο οικονομικό- φορολογικό νομοσχέδιο της νέας κυβέρνησης είναι αυτό που αναμένεται να στήνει τα πρώτα αναχώματα. Το εάν θα είναι επαρκή θα φανεί στην πορεία και από το εάν θα υπάρξει και συμπληρωματική δράση στην κατεύθυνση ελέγχου της αγοράς, όπου σημειωτέον, δράσεις όπως π.χ. το “καλάθι του νοικοκυριού” ή η συνέχιση του πλαισίου ελέγχου του περιθωρίου κέρδους σε σούπερ μάρκετ και βενζινάδικα, ή οι έκτακτες φορολογήσεις σε απρόσμενα κέρδη στην ενέργεια εκπνέουν. Πάντως, ένα πρώτο στίγμα αναμένεται να δοθεί στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης το επόμενο Σαββατοκύριακο, από τον ίδιο των Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, αλλά και βέβαια στο πρώτο οικονομικό νομοσχέδιο που θα ψηφιστεί πριν τις διακοπές της Βουλής, δηλαδή στις αρχές Αυγούστου και παρέπεμψε για ανακοινώσεις στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης .
“Είμαστε αισιόδοξοι για τη σταδιακή μετατροπή του οικονομικού μοντέλου της ελληνικής οικονομίας σε ένα μοντέλο πιο παραγωγικό, πιο εξωστρεφές, που σημαίνει ότι αυτή η οικονομική ανάπτυξη θα έχει αντίκτυπο στην ανάπτυξη των εισοδημάτων όλων των Ελλήνων”, δήλωσε, μετά την επίσκεψή του στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Μητσοτάκης.
Το νομοσχέδιο
Στο μεταξύ με βάση τις προεκλογικές κεντρικές δεσμεύσεις τις οποίες ειχε παρουσιάσει η Νέα Δημοκρατία πριν τις εκλογές, το νομοσχέδιο θα αφορά μια σειρά από παρεμβάσεις που αφορούν το επόμενο έτος, το 2024.
“Με αυτόν τον τρόπο δίνουμε μια απάντηση σε όσους αμφισβητούσαν την αξιοπιστία των υποσχέσεών μας και μένουμε και πάλι πιστοί στο δρόμο που είχαμε ανοίξει. Λέμε λίγα και τα κάνουμε όλα!”, ανέφερε ο κ. Κωστής Χατζηδάκης, υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, μετά το πέρας της σύσκεψης.
Υπενθυμίζεται ότι με βάση τον μέχρι τώρα προγραμματισμό ο προϋπολογισμός του 2024 θα ενσωματώνει μέτρα καθαρού δημοσιονομικού κόστους 720 εκατ. ευρώ, ένεκα των προεκλογικών εξαγγελιών. Συγκεκριμένα προβλέπονται:
1ον – Το νέο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων (κόστος 500 εκατ. ευρώ). Οι αλλαγές αφορούν περίπου 600.000 – 700.000 υπαλλήλους που θα δουν και οριζόντια αύξηση των οικογενειακών επιδομάτων, που λαμβάνουν.
2ον – Η αύξηση του αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ για οικογένειες με παιδιά (κόστος 77 εκατ. ευρώ ετησίως). Με την αύξηση αυτή το αφορολόγητο όριο θα διαμορφωθεί σε:
10.000 από 9.000 ευρώ που ισχύει σήμερα για φορολογούμενους με ένα εξαρτώμενο τέκνο.
11.000 από 10.000 ευρώ για τους φορολογούμενους με δύο παιδιά.
12.000 από 11.000 ευρώ για όσους έχουν τρία εξαρτώμενα παιδιά.
13.000 από 12.000 ευρώ για τους φορολογούμενους με τέσσερα εξαρτώμενα παιδιά.
Τα νέα αυτά όρια, οδηγούν, σε μείωση της παρακράτησης φόρου εισοδήματος από τους μισθούς και τις συντάξεις όσων οικογενειών έχουν ένα ή περισσότερα τέκνα. Ειδικότερα θα μειωθεί:
·Κατά 90 ευρώ σε ετήσια βάση για τους ιδιωτικούς και δημόσιους υπαλλήλους με ένα εξαρτώμενο τέκνο και ετήσιο ατομικό εισόδημα άνω των 10.000 ευρώ.
·Κατά 220 ευρώ σε ετήσια βάση για τους ιδιωτικούς και δημόσιους υπαλλήλους με δύο ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα και ετήσιο ατομικό εισόδημα υψηλότερο των 11.000 ευρώ.
·Για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες οι παραπάνω ετήσιες μειώσεις των 90 και των 220 ευρώ θα γίνουν αντιληπτές το 2025 με την υποβολή και εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων για τα εισοδήματα του 2024.
Ωστόσο, για τους φορολογουμένους χωρίς παιδιά το αφορολόγητο όριο παραμένει στα 8.636 ευρώ.
3ον – Η αύξηση κατά 8% του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (κόστος 49 εκατ. ευρώ ετησίως). Ειδικότερα όσοι παίρνουν σήμερα 200 ευρώ θα λάβουν 216 ευρώ, όσοι παίρνουν 300 ευρώ θα πάρουν 324 ευρώ ενώ όσοι παίρνουν σήμερα 400 ευρώ το μήνα θα λάβουν 432 ευρώ από 1η Ιανουαρίου 2024.
4ον – Η αύξηση του επιδόματος μητρότητας στους ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες (με κόστος 40 εκατ. ευρώ ετησίως). Από τους 4 μήνες θα διαμορφωθεί στους 9 μήνες στο ύψος του κατώτατου μισθού (από 150 έως 200 ευρώ που είναι σήμερα).
5ον – Η μονιμοποίηση της απαλλαγής των πρώην δικαιούχων ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη (με κόστος 38 εκατ. ευρώ ετησίως). Η πρόσβαση σε δωρεάν φάρμακα 600 χιλιάδων περίπου χαμηλοσυνταξιούχων θεσμοθετήθηκε αρχικά ως αντιστάθμισμα στην απώλεια του ΕΚΑΣ και έκτοτε παρατείνεται κάθε χρόνο με ειδική νομοθετική ρύθμιση.
6ον – Το youth pass για τους νέους που ενηλικιώνονται (με κόστος 30 εκατ. ευρώ ετησίως). Συγκεκριμένα, δικαιούχοι του μέτρου θα είναι κάθε χρόνο οι πολίτες που θα συμπληρώνουν τα 18 και 19 έτη και η βασική προϋπόθεση για τη χορήγηση της επιταγής θα είναι ότι θα πρέπει να υποβάλουν αίτηση στο vouchers.gov.gr και να έχουν αποκτήσει υποχρεωτικά κωδικούς taxisnet.
7ον – Η μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% για σπίτια που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές (με κόστος περί τα 40 εκατ. ευρώ ετησίως).
Τέλος αναμένεται και η παράταση του market pass για άλλους τρεις μήνες
