Τα εσπεριδοειδή, οι ορχιδέες, οι άγριες τουλίπες, τα έθιμα: Το νησί του Βορειοανατολικού Αιγαίου καλωσορίζει την άνοιξη με χρώματα, αρώματα και ρουκέτες.
Η λέξη «ρουκετοπόλεμος» μοιάζει συνώνυμη πια με τη Χίο. Οι περίφημες ρουκέτες, που φτιάχνονται από μείγμα κάρβουνου, νίτρου και θειαφιού, και εκτοξεύονται το βράδυ της Ανάστασης στο χωριό Βροντάδος, είναι διάσημες σε όλη την Ελλάδα. Τα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα των Ρουκετατζήδων κάνουν το απόγευμα παρέλαση δίπλα δίπλα στον παραλιακό δρόμο του Βροντάδου κι έπειτα το καθένα οδεύει στο «άντρο» του, τις ενορίες του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας Ερειθιανής, όπου έχουν τοποθετηθεί οι ρουκετοσύρτες (οι βάσεις εκτόξευσης). Τα προειδοποιητικά πυρά ξεκινούν από τις εννέα το βράδυ, αλλά ο πραγματικός πόλεμος γίνεται τα μεσάνυχτα, όταν ακουστεί το «Χριστός Ανέστη», οπότε και χιλιάδες αυτοσχέδιες ρουκέτες αρχίζουν να διαγράφουν φαντασμαγορικά τόξα στον ουρανό. Για να τα δείτε σε όλο τους το μεγαλείο, αξίζει να πάτε στη Μονή Αγίου Μακαρίου και σε άλλα σημεία του όρους Αίπος, πάνω από το χωριό. Το άλλο εντυπωσιακό έθιμο της ημέρας γίνεται το απόγευμα του Σαββάτου στα μεσαιωνικά μαστιχοχώρια Μεστά και Ολύμποι, όπου καίγεται στην κεντρική πλατεία ο Ιούδας σε έναν μεγάλο φανό. Ομοίως και στα Αυγώνυμα.
Όμως, η Ανάσταση στη Χίο μπορεί να είναι και απόλυτα ήσυχη και κατανυκτική: στη Νέα Μονή Χίου, το σπουδαίο βυζαντινό μοναστήρι, το οποίο συγκαταλέγεται στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, η Ανάσταση γιορτάζεται μέσα σε ένα υποβλητικό σκηνικό. Εξίσου ατμοσφαιρικές είναι εδώ οι λειτουργίες της Μεγάλης Εβδομάδας και ο Επιτάφιος, που μπορείτε επίσης να παρακολουθήσετε στα μικρά εκκλησάκια του Κάμπου (Άγιος Ισίδωρος, Παναγία Παχιά και Παναγία Κοκοροβιλιά), ιδιόκτητα κάποτε και εντός των μεγάλων κτημάτων της περιοχής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και ο Επιτάφιος, με περιφορές μέσα στα στενάκια με τους ψηλούς μαντρότοιχους και τα εσπεριδοειδή. Μια και δεν υπάρχει πάντα επάρκεια ιερέων, ρωτήστε τους ντόπιους πού θα γίνει. Γοητευτική περιφορά Επιταφίου γίνεται και στην πόλη της Χίου: ιδιαίτερη μνεία αξίζει εκείνος του Αγίου Γεωργίου Φρουρίου στο Κάστρο, και εκείνος των Αγίων Βικτώρων, της Μητρόπολης της Χίου. Θα συναντηθούν στην κεντρική πλατεία μαζί με τους Επιταφίους και άλλων ενοριών. Μια εναλλακτική περιφορά, όμως, γίνεται το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής στο ερειπωμένο χωριό Κυδιάντα: ιερέας και ψάλτες δεν υπάρχουν, οι παλιοί κάτοικοι ψάλλουν τα εγκώμια και το μοιρολόι της Παναγίας και ύστερα κάνουν τρεις περιφορές γύρω από την εκκλησία, την πρώτη για τους προγόνους, τη δεύτερη για τους απογόνους και την τρίτη για τους επιγόνους, με τον σταυρό να μεταφέρεται από ένα παιδί. Την Τρίτη του Πάσχα γίνεται περιφορά εικόνων από ξωκλήσι σε ξωκλήσι, στο χωριό Λεπτόποδα, στα βόρεια του νησιού.
Το νηστίσιμο μενού των ημερών περιλαμβάνει χορτοκεφτέδες (με άγρια χόρτα, σπανάκι και ντόπιο κατσικίσιο τυρί) και φρέσκα κουκιά, ωμά ή τηγανισμένα μετά τη νηστεία (λέγονται «τσόχοι» και αναμειγνύονται με φρέσκια μυζήθρα). Το κατσίκι γίνεται γεμιστό με ρύζι, ξηρούς καρπούς, εντόσθια και φρέσκια ρίγανη και θυμάρι. Ποικιλία υπάρχει και σε νηστίσιμα γλυκά: πέρα από αυτά του κουταλιού, που βρίσκονται σε αφθονία στη Χίο (φιστίκι, βύσσινο, κεράσι, νεραντζάκι, μελιτζανάκι, ανθός λεμονιάς, υποβρύχιο μαστίχα), φτιάχνονται ροδίνια (ζύμη με αμυγδαλόψιχα, αρωματισμένη με μαστίχα), ταχινοπιτάκια (φύλλο κρούστας με γέμιση ταχίνι) και ραβδόλια (φύλλο κρούστας με γέμιση κόκκινης κολοκύθας, ζάχαρη και κανέλα). Φυσικά, δεν λείπουν τα τσουρέκια με μαστίχα, ενώ για τα παιδιά φτιάχνουν την κούτσα, ένα τσουρέκι σε σχήμα κούκλας, με κόκκινο αυγό στο μέτωπο.
ΜΙΚΡΕΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ
Η Χίος αναφέρεται ως «μυροβόλος» χάρη στην πλούσια χλωρίδα της: τα εσπεριδοειδή του Κάμπου, τη μαστίχα, τα βότανα, τα εκατό είδη ορχιδέας και τα τέσσερα άγριας τουλίπας (λαλάδες) που φύονται εδώ. Την άνοιξη, το νησί είναι ολάνθιστο, αλλά δεν το καταλαβαίνεις με την πρώτη ματιά. Πρέπει να το περπατήσεις και να το εξερευνήσεις, όπως κάνουν οι ξένοι φυσιολάτρες που το κατακλύζουν κάθε χρόνο τέτοια εποχή. Οδηγός τους ο φυσιοδίφης Γιώργος Μισετζής, ο οποίος τους συνοδεύει στις εξοχές και στους κατάλληλους βιοτόπους και τους υποδεικνύει τα άνθη. Για τις πεζοπορίες εν γένει, οι οποίες αξίζουν με το παραπάνω στη Χίο αλλά δεν έχουν αναδειχθεί, ζητήστε οδηγίες από τον Σύλλογο «Φίλοι Μονοπατιών Χίου» (τηλ. 6938-605170). Διασημότερα και συντηρημένα μονοπάτια είναι το φαράγγι των Καμπιών (3 χλμ.) και το καλντερίμι της Τουρκοκρατίας από τη Νέα Μονή έως το Λιθί (4 χλμ.).
Την άνοιξη θα τη συναντήσετε και στον Κάμπο, ένα περιβόλι 2.000 στρεμμάτων που μοσχοβολά πορτοκάλι, μανταρίνι, λεμόνι, περγαμόντο, νεράντζι με τα κτήματα και τα πανέμορφα αρχοντικά. Όλη τη γοητευτική ιστορία για το εμπόριο των εσπεριδοειδών θα τη μάθετε στο Μουσείο Εσπεριδοειδών (τηλ. 22710-33202) εντός του κτήματος Καράλη, όπου λειτουργεί και καφέ. Μια εξίσου γοητευτική και μοσχοβολιστή ιστορία, αυτή της μαστίχας, θα ανακαλύψετε στο Μουσείο Μαστίχας Χίου του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (τηλ. 22710-72212, piop.gr) στο Πυργί. Στην άψογη έκθεσή του, πέραν της συγκινητικής σχέσης των ντόπιων με τη μαστίχα, θα ανακαλύψετε και το ενδιαφέρον ιστορικό της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών. Και φυσικά δεν γίνεται να μην κάνετε μια βόλτα στα πανεμορφα μαστιχοχώρια, τα απίθανα Μεστά, το διασημότερο μεσαιωνικό μαστιχοχώρι-καστροχώρι, με τα μυστηριακά δαιδαλώδη στενά και στοές, το Πυργί με τα «ξυστά» (τα γεωμετρικά και φυσικά ασπρόμαυρα μοτίβα στους τοίχους), αλλά και τους Ολύμπους και τη Βέσσα.
Είτε για τις λειτουργίες είτε απλώς για επίσκεψη, αξίζει να περάσετε από τη Νέα Μονή για να παρατηρήσετε την αρχιτεκτονική της και τις μεγαλοπρεπείς ψηφιδωτές παραστάσεις. Κι αν ο χρόνος και η όρεξη περισσεύουν, τότε περάστε από τον ερειπωμένο μεσαιωνικό οικισμό Ανάβατο, που αποκαλείται Μυστράς της Χίου και αναστηλώνεται, από το χωριό Πιτυός που παλεύει να αναγεννηθεί με «σημαία» του την πολύ καλή ταβέρνα Μάκελος (τηλ. 22720-22010) και από την όμορφη Βολισσό και στο κάστρο της, στον βορρά. Εναλλακτικά, είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να κολυμπήσετε στις παραλίες Μαύρα Βόλια, Αποθήκα και Αγία Δύναμη χωρίς τις ορδές των καλοκαιρινών τουριστών – λάβετε υπόψη ότι τα νερά στη Χίο είναι εξαιρετικά παγωμένα!
ΔΙΑΜΟΝΗ
Περλέας (Κάμπος, τηλ. 22710-32217, perleas.gr, από 130 ευρώ με πρωινό). Ένα από τα περίφημα αρχοντικά του Κάμπου, του 1640, με διατηρημένα όλα τα χαρακτηριστικά του: το μαγκανοπήγαδο, την τεράστια στέρνα, το κτήμα με τα εσπεριδοειδή και έναν φιλόξενο ανεστάτη, τον Βαγγέλη Ξύδα, πρόθυμο να σας μιλήσει για την ιστορία και την αρχιτεκτονική της περιοχής.
Σπιτάκια (Αυγώνυμα, τηλ. 22710-20513, spitakia.gr, από 100 ευρώ με πρωινό). Όμορφα σπιτάκια, φτιαγμένα με γούστο, στο άσημο χωριό της ενδοχώρας. Ο ιδιοκτήτης Γιώργος Μισετζής θα οργανώσει για εσάς εξορμήσεις στη φύση προς ανεύρεση των σπάνιων ειδών φυτών. Σπιτικό πρωινό και μια πλούσια «φυσιοδιφική» βιβλιοθήκη.
MestaMastic (Μεστά, τηλ. 22710-76009, mestamastic.com, από 60 ευρώ χωρίς πρωινό, ανοιχτά από το Πάσχα και μετά). Ατμοσφαιρικά δωμάτια και σουίτες σε παλιά σπίτια του μεσαιωνικού οικισμού που αναπαλαιώθηκαν προσεκτικά διατηρώντας καμάρες, μικρά ανοίγματα και θόλους. Διαφορετική εμπειρία διαμονής, διακριτική πολυτέλεια στις σουίτες, εξοπλισμένη κουζίνα στα μεγαλύτερα διαμερίσματα.
Chandris (Πόλη Χίου, τηλ. 22710-44401, chandris.gr, από 80 ευρώ με πρωινό, πριν από το Πάσχα, από 100 ευρώ μετά το Πάσχα). Μέσα στην πόλη, με θέα στη θάλασσα και στο λιμάνι ή στην πόλη, διαθέτει διαφόρων τύπων δωμάτια και σουίτες, διακριτικά διακοσμημένα, εστιατόριο και σύγχρονες παροχές.
Αλμυρίκι (Λιθί, τηλ. 22710-73124, almiriki.gr, από 80 ευρώ, ανοιχτά από τον Μάιο). Δωμάτια και σουίτες με θέα στη θάλασσα ή στο βουνό, κάποια με λιτή, σικ διακόσμηση, άλλα σε ρουστίκ στιλ. Διαθέτει καφέ-μπαρ, πισίνα και υπηρεσίες ομορφιάς ή μασάζ.
Agora Residence (Πόλη Χίου, τηλ. 22711-07184, agoraresidence.com, από 67 ευρώ, χωρίς πρωινό, από 82 ευρώ με πρωινό). Σε ένα ανακαινισμένο αρχοντικό σε κεντρικό πεζόδρομο της πόλης, με υπέροχο κήπο-στέκι για κοκτέιλ και ποτό. Δωμάτια και διαμερίσματα είναι ευρύχωρα, ψηλοτάβανα, με απαλά χρώματα, έπιπλα-αντίκες και μοντέρνες πινελιές.
Monolia maisonettes (Άγιος Ιωάννης, τηλ. 6944-275524, monolia-chios.gr, από 80 ευρώ, ελάχιστη διαμονή 3 βράδια). Πέντε μεζονέτες 60 τ.μ. μπροστά στη θάλασσα, πλήρως εξοπλισμένες, με μοντέρνα διακόσμηση και επώνυμα λευκά είδη.
Εnδόtera apartments (Πόλη Χίου, τηλ. 6980-022360, από 80 ευρώ χωρίς πρωινό). Διαμερίσματα μέσα στο Κάστρο της Χίου, ιδιαίτερης αισθητικής, με έπιπλα και υφάσματα σε λευκές και γήινες αποχρώσεις, και σημασία στις λεπτομέρειες. Πρωινό παρέχεται σε πακέτο, κατόπιν συνεννόησης.
ΠΗΓΗ: kathimerini.gr