Νέες φουρτούνες έφερε στον πολύπαθο διαγωνισμό του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για την προμήθεια καινούριων λεωφορείων που θα ενισχύσουν το στόλο της δημόσιας συγκοινωνίας στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, το μπλόκο από το Ελεγκτικό Συνέδριο για ένα από σημαντικό τμήμα του διαγωνισμού.
Το Στ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδριου στο πλαίσιο του προσυμβατικού ελέγχου αποφάσισε ότι «κωλύετα η υπογραφή της σύμβασης» για το πέμπτο τμήμα του διαγωνισμού που αφορά την αγορά 250 12μετρων ηλεκτρικών λεωφορείων με ελάχιστη αυτονομία 180 χλμ, του απαραίτητου εξοπλισμού φόρτισής τους καθώς και της συντήρησής τους για ένα χρόνο.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο μάλιστα καταλογίζει στην προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου, η οποία και «έτρεξε» τον διαγωνισμό «ουσιώδη νομική πλημμέλεια στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία, συνιστάμενη στην συμμετοχή (πολλώ δε μάλλον και στηνκατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού) του οικονομικού φορέα «YTONG BUS Co. LTD». Κι αυτό διότι ο υποψήφιος ανάδοχος είναι κινεζική εταιρία, η οποία βάσει της νομοθεσίας «δεν ανήκει στους δικαιούμενους συμμετοχής σε διαγωνιστικές διαδικασίες, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 255 του νόμου 4412/2016», όπως αναφέρεται στο σκεπτικό της απόφασης. Ο συγκεκριμένος νόμος εφαρμόζει την Οδηγία 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σύμφωνα με την οποία τίθενται περιορισμοί στους δικαιούχους συμμετοχής σε δημόσιες διαγωνιστικές συμβάσεις σε όσους προέρχονται από τρίτες χώρες οι οποίες δεν συμβάλλονται με κανένα τρόπο με την Ε.Ε. και για τις οποίες δεν υπάρχει ρητή αναφορά του νομοθέτη ότι επιτρέπεται η συμμετοχή στους διαγωνισμούς αυτούς.
Αυτό το οποίο λέει το Ε.Σ. είναι πως η συγκεκριμένη εταιρία δεν επιτρεπόταν βάσει της νομοθεσίας, όχι μόνο να αναδειχθεί ανάδοχος στον διαγωνισμό, αλλά ούτε καν να συμμετάσχει σε αυτόν.
Μαρία Λιλιοπούλου
Μαρία Λιλιοπούλου
Συντάκτρια
Ελεγκτικό Συνέδριο: Φρένο στην προμήθεια ηλεκτρικών λεωφορείων για Αθήνα και Θεσσαλονίκη
επόμενο άρθροnext-article
Λεωφορεία- στάση εργασίας/ EurokinissiΛεωφορεία- στάση εργασίας/ Eurokinissi
Νέες φουρτούνες έφερε στον πολύπαθο διαγωνισμό του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για την προμήθεια καινούριων λεωφορείων που θα ενισχύσουν το στόλο της δημόσιας συγκοινωνίας στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, το μπλόκο από το Ελεγκτικό Συνέδριο για ένα από σημαντικό τμήμα του διαγωνισμού.
Το Στ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδριου στο πλαίσιο του προσυμβατικού ελέγχου αποφάσισε ότι «κωλύετα η υπογραφή της σύμβασης» για το πέμπτο τμήμα του διαγωνισμού που αφορά την αγορά 250 12μετρων ηλεκτρικών λεωφορείων με ελάχιστη αυτονομία 180 χλμ, του απαραίτητου εξοπλισμού φόρτισής τους καθώς και της συντήρησής τους για ένα χρόνο.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο μάλιστα καταλογίζει στην προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου, η οποία και «έτρεξε» τον διαγωνισμό «ουσιώδη νομική πλημμέλεια στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία, συνιστάμενη στην συμμετοχή (πολλώ δε μάλλον και στηνκατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού) του οικονομικού φορέα «YTONG BUS Co. LTD». Κι αυτό διότι ο υποψήφιος ανάδοχος είναι κινεζική εταιρία, η οποία βάσει της νομοθεσίας «δεν ανήκει στους δικαιούμενους συμμετοχής σε διαγωνιστικές διαδικασίες, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 255 του νόμου 4412/2016», όπως αναφέρεται στο σκεπτικό της απόφασης. Ο συγκεκριμένος νόμος εφαρμόζει την Οδηγία 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σύμφωνα με την οποία τίθενται περιορισμοί στους δικαιούχους συμμετοχής σε δημόσιες διαγωνιστικές συμβάσεις σε όσους προέρχονται από τρίτες χώρες οι οποίες δεν συμβάλλονται με κανένα τρόπο με την Ε.Ε. και για τις οποίες δεν υπάρχει ρητή αναφορά του νομοθέτη ότι επιτρέπεται η συμμετοχή στους διαγωνισμούς αυτούς.
Αυτό το οποίο λέει το Ε.Σ. είναι πως η συγκεκριμένη εταιρία δεν επιτρεπόταν βάσει της νομοθεσίας, όχι μόνο να αναδειχθεί ανάδοχος στον διαγωνισμό, αλλά ούτε καν να συμμετάσχει σε αυτόν.
Πλέον και εφόσον δεν μπορέσει το αρμόδιο υπουργείο να αναστρεψει τα δεδομένα, το συγκεκριμένο τμήμα του διαγωνισμού θα κινδυνεύει με ματαίωση. Εάν κάτι τέτοιο συμβεί, θα είναι το δεύτερο από τα πέντε τμήματα που ματαιώνεται καθώς και το πρώτο τμήμα του διαγωνισμού που αφορούσε την προμήθεια 120 υβριδικών λεωφορείων, είχε ματαιωθεί το 2022 αφού δεν είχε κατατεθεί προσφορά από κανέναν ενδιαφερόμενο. Το γεγονός αυτό μείωσε τον αριθμό των προς προμήθεια λεωφορείων από τα 770 που αρχικά αφορούσε ο διαγωνισμός στα 650, ενώ τώρα κινδυνεύει να «κοντύνει» και κατά 250 ακόμα.
Κι αυτό γιατί στο πέμπτο τμήμα του διαγωνισμού, το οποίο αφορά 250 ηλεκτρικά λεωφορεία και είχε κατακυρωθεί τον περασμένο Φεβρουάριο στην κινεζική YUTONG BUS CO. LTD έναντι τιμήματος 110.825.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των φορτιστών βραδείας φόρτισης καθώς και 7 συστημάτων ταχείας φόρτισης, δεν είχε απομείνει άλλος ενδιαφερόμενος. Συνολικά προσφορές είχαν καταθέσει η εταιρία BYD, η οποία είναι επίσης κινεζική και είχε αποκλειστεί μετά από προσφυγές των άλλων συμμετεχόντων και η ισπανική IRIZAR, η οποία όμως επέλεξε να αποχωρήσει μόνη της από το διαγωνισμό καθώς δεν παρέτεινε την εγγυητική επιστολή της. Ετσι, μοναδικός ενδιαφερόμενος στη διαδικασία είχε απομείνει η YUTONG BUS CO. LTD.
Ως προς τα υπόλοιπα τρία τμήματα του διαγωνισμού, έχουν προκύψει προσωρινοί ανάδοχοι για τα 100 αρθρωτά 18μετρα λεωφορεία με συμπιεσμένο φυσικό αέριο (CNG) και τα 200 λεωφορεία συμπιεσμένου φυσικού αερίου, ενώ μοναδική ενδιαφερόμενη για τα 100 ηλεκτρικά αστικά λεωφορεία 12 μέτρων ελάχιστης αυτονομίας 135 χλμ. έχει απομείνει η κινεζική BYD.
Στην …αναμονή το επιβατικό κοινό Αθήνας – Θεσσαλονίκης
Γεγονός παραμένει ότι ενώ ο συγκεκριμένος διαγωνισμός ξεκίνησε το 2021, ύστερα από τις συνεχείς παρατάσεις και τις προσφυγές, ήδη εκπνέει το πρώτο εξάμηνο του 2023 χωρίς να έχει κάνει την εμφάνισή του στους δρόμους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης ούτε ένα καινούριο λεωφορείο.
Την ίδια στιγμή η Ελλάδα κατέχει τον γηραιότερο σε ηλικία στόλο λεωφορείων μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 2020 ο μέσος όρος ηλικίας των οχημάτων που εκτελούσαν συγκοινωνία έφταν τα 19,4 χρόνια, όπως είχαν καταδειξει τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA). Σύμφωνα με αυτά, ο μέσος όρος ηλικίας των λεωφορείων στην Ευρώπη είναι τα 12,8 χρόνια με τη χώρα μας να διαθέτει τα παλαιότερα και να την ακολουθούν η Ρουμανία με μέσο όρο ηλικίας λεωφορείων τα 18,1 χρόνια, η Πολωνία με 15,6 χρόνια, η Πορτογαλία με 14,7 χρόνια και η Τσεχία με 14,6 χρόνια.
Θα πρέπει, πάντως, να σημειωθεί ότι τόσο στην Αθήνα όσο και στη Θεσσαλονίκη, οι ελλείψεις δεν περιορίζονται στα οχήματα καθώς και οι οδηγοί έχουν μετατραπεί σε …είδος εν ανεπαρκεία εδώ και πολλά χρονια. Ετσι, εξαιτίας της εγκατάλειψης της εταιρίας, είναι αμφίβολο ακόμα και όταν έρθουν τα καινούρια λεωφορεία αν θα υπάρχουν οδηγοί να τα οδηγήσουν.
Το κενό σε προσωπικό και οχήματα καλύπτουν με απευθείας ανάθεση από το 2020 οι ιδιώτες των ΚΤΕΛ ύστερα από την υπογραφη σύμβασης με τον ΟΑΣΑ με αφορμή την ανάγκη τήρησης των απαιτούμενων αποστάσεων λόγω της πανδημίας. Η σύμβαση έλαβε την τελευταία παράτασή της έως τον προσεχή Οκτώβριο ύστερα από αλλεπάλληλα φρένα που είχε πατήσει και σ΄αυτήν την περίπτωση το Ελεγκτικό Συνέδριο εκφράζοντας τον προβληματισμό του για την επιλογή της μεθόδου της απευθείας ανάθεσης αντί της διεξαγωγής διαγωνισμού.
Ως εκ τούτου περαιτέρω παράταση της υφιστάμενης σύμβασης δε θα πρέπει να αναμένεται και η παραμονή των ΚΤΕΛ στις συγκοινωνίες της Αθήνας θα μπορέσει να συνεχιστεί μόνον εφόσον προχωρήσει ο σχετικός διαγωνισμός.
Υπενθυμίζεται ότι στα ΚΤΕΛ είχαν περάσει αρχικά 60 λεωφορειακές γραμμές, ενώ με τη νέα σύμβαση που υπεγράφη ο αριθμός τους έφτασε τις 72 από τις συνολικά 256 χωρίς όμως να έχουν μπορέσει να εξυπηρετηθούν όλες ακόμα. Αυτή τη στιγμή ποσοστό περίπου 25% της οδικής συγκοινωνίας με λεωφορεία εκτελείται από τα ΚΤΕΛ.
Δεδομένου ότι, οπως έχει ήδη γράψει το «Εθνος», η «μονιμοποίηση» των ιδιωτών στις δημόσιες αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας θα επιτευχθεί μόνο μέσω διαγωνισμού, ο ΟΑΣΑ υπέγραψε στα τέλη Μαρτίου σύμβαση με εταιρία συμβούλων προκειμένου να διερευνήσει τη διενέργεια διεθνούς διαγωνισμού για την παροχή δημοσίων υπηρεσιών οδικών επιβατικών μεταφορών και μετά τη λήξη της σύμβασης με τα ΚΤΕΛ.
Στους όρους της σύμβασης μάλιστα δε γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένο έργο, καθώς η έκτασή του και το πλήθος των γραμμών που θα παραχωρηθούν παραμένουν «ανοιχτά» και θα προκύψουν από τη μελέτη. Το γεγονός αυτό αφήνει «παράθυρο» το προς παραχώρηση συγκοινωνιακό έργο να είναι ακόμα και περισσότερο απ΄αυτό που σήμερα εκτελούν τα ΚΤΕΛ. Αντίστοιχα από τη μελέτη θα προκύψει και ο χρόνος της παραχώρησης του έργου.
Στο αντικείμενο του έργου, το οποίο θα παραδοθεί στις 22 Ιουλίου ύστερα από την παράταση που έλαβε, προβλέπεται επίσης:
Επισκόπηση και αξιολόγηση διεθνούς εμπειρίας και βέλτιστων πρακτικών, σχετικά με την παροχή δημοσίων υπηρεσιών οδικών επιβατικών μεταφορών, ενώ θα αναζητηθούν σχετικές οδηγίες για τη διαδικασία, καθώς και σχετικά τεύχη προκηρύξεων παρόμοιων διαγωνισμών που έχουν διενεργηθεί σε άλλες πόλεις της Ευρώπης.
Καθορισμός είδους σύμβασης με τον πάροχο του ανατιθέμενου συγκοινωνιακού έργου, σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο (ν.4412/2016, ΕΚ 1370/2007).
Καθορισμός διαδικασίας διενέργειας του διαγωνισμού, σύμφωνα με την υπάρχουσα ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Καθορισμός συγκοινωνιακού έργου προς ανάθεση, σε συνεργασία με ΟΑΣΑ, με συγκεκριμένα κριτήρια, λαμβάνοντας υπόψη το υπάρχον έργο που έχει ανατεθεί στα ΚΤΕΛ, καθώς και το έργο που θα ανατεθεί στην ΟΣΥ μέσω της νέας σύμβασης ΟΑΣΑ – ΟΣΥ.
Κοστολόγηση του συγκοινωνιακού έργου: Θα πρέπει να εκτιμηθεί με παραμετρικό τρόπο, το κόστος των γραμμών που θα ανατεθούν, ώστε να προκύπτει το συνολικό κόστος του υπό ανάθεση έργου. Η ανάλυση αυτή θα επιτρέψει την ποσοτική εκτίμηση μιας σειράς δεικτών, όπως π.χ. κόστος ανά οχηματοχιλιόμετρο.
Διευκρίνιση των όρων διενέργειας του διαγωνισμού και συγκεκριμένα θεμάτων αναφορικά με τη διάρκεια της σύμβασης, τις ελάχιστες προϋποθέσεις συμμετοχής, τα κριτήρια ανάθεσης, το περιεχόμενο των προσφορών, τη διενέργεια της διαδικασίας αξιολόγησης των προσφορών, τους όρους εκτέλεσης της σύμβασης.
Σύνταξη προδημοσίευσης, η οποία θα δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφόσον απαιτείται: Η προδημοσίευση θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων το προβλεπόμενο είδος ανάθεσης, τις υπηρεσίες και περιοχές που μπορεί να καλύπτει η ανάθεση.
Σύνταξη σχεδίων τευχών δημοπράτησης: Παροχή νομικών υπηρεσιών υποστήριξης στην κατάρτιση των τευχών διαγωνισμού και ειδικότερα στην σύνταξη του Πλήρους Σχεδίου Τεύχους Διακήρυξης, στο οποίο o ανάδοχος θα ενσωματώσει και τα Παραρτήματα του τεύχους, συμπεριλαμβανομένου και του Σχεδίου Σύμβασης.
Υποστήριξη διαβούλευσης και κατάρτιση οριστικών τευχών δημοπράτησης: Θα ακολουθήσει η προβλεπόμενη διαβούλευση, κατά την οποία θα υπάρχει τεχνική υποστήριξη στον ΟΑΣΑ, όσον αφορά τα ερωτήματα/διευκρινίσεις που θα τεθούν από τους ενδιαφερόμενους. Στη συνέχεια θα καταρτιστούν τα τελικά τεύχη δημοπράτησης.