Τις σημαντικές ελλείψεις στο κοινωνικό σύστημα περίθαλψης για την ψυχική υγεία έρχονται να επιβεβαιώσουν τα υψηλά ποσοστά ακούσιας νοσηλείας που καταγράφονται στα μεγάλα αστικά κέντρα. Τι αναφέρουν οι ειδικοί.
Με τα πιο μελανά χρώματα περιέγραψαν οι ειδικοί της Εταιρείας Κοινωνικής Ψυχιατρικής «Παναγιώτης Σακελλαρόπουλος», την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας με τις ακούσιες νοσηλείας ατόμων ψυχικά προβλήματα.
Η τοποθετήσεις έγιναν χθες, Τρίτη, στο πλαίσιο του θεσμοθετημένου forum «Παναγιώτης Σακελλαρόπουλος-Διάλογοι Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας», με τη συνεργασία της Ομοσπονδίας Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης «ΑΡΓΩ» και συμπορευόμενη με τους φορείς αυτοεκπροσώπησης των ατόμων με ψυχοκοινωνικές δυσκολίες, στο θέατρο του «Κέντρου Κοινωνικού Διαλόγου» της Πανελλαδικής Ένωσης για την Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση και την Επαγγελματική Επανένταξη (ΠΕΨΑΕΕ).
Στόχος του forum ήταν να αναδειχθούν τα προβλήματα, με σκοπό τόσο τον περιορισμό των ακούσιων νοσηλειών στη χώρα μας, όσο και των αλλαγών στον τρόπο που πραγματοποιούνται.
Κι αυτό διότι, όπως ανέφεραν οι ειδικοί, η κατάχρηση της διαδικασίας της ακούσιας νοσηλείας πλήττει τα δικαιώματα των ψυχικά ασθενών και πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα, αποτελεσματικά και επαρκώς.
Τι φανερώνει η πρώτη μελέτη για τα ποσοστά στις ακούσιες νοσηλείες
Όπως για τα περισσότερα νοσήματα, δεν υπάρχουν εθνικά δεδομένα, καθώς δεν γίνονται επίσημες καταγραφές για τις ακούσιες νοσηλείες.
Ως εκ τούτου, η Ελλάδα δεν συμμετέχει στις ευρωπαϊκές έρευνες που πραγματοποιούνται.
Ωστόσο, από πρόσφατη μελέτη που έκανε η Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (ΕΠΑΨΥ) σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (ΔΠΘ), προέκυψαν αρκετά ενδιαφέροντα δεδομένα.
Σύμφωνα με την Ευγενία Γεωργάκα, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα Ψυχολογίας του ΑΠΘ και εκπρόσωπου της ΕΠΑΨΥ, η οποία συμμετείχε στη μελέτη, «τα μεγάλα ποσοστά ακούσιων νοσηλειών στην Ελλάδα, ουσιαστικά είναι σύμπτωμα ενός συστήματος που νοσεί, καθώς δεν υπάρχει κοινωνικό σύστημα περίθαλψης ψυχικής υγείας».
Τα ποσοστά των ακούσιων νοσηλειών επί του συνόλου των ψυχιατρικών νοσηλειών είναι:
57% στην Αττική
53% στη Θεσσαλονίκη
45% στην Πάτρα
28% στα Ιωάννινα και
24% στην Αλεξανδρούπολη
Όπως μαρτυρούν οι αριθμοί, τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα, δηλαδή η Αττική και η Θεσσαλονίκη, «έχουν σχεδόν διπλάσια από τον μέσο όρο της Ευρώπης», ανέφερε η κυρία Γεωργάκα.
Στον αντίποδα, σε Ιωάννινα και Αλεξανδρούπολη είναι πολύ κοντά στον μέσο όρο της Ευρώπης, δηλαδή περίπου στο 23%. Γιατί συμβαίνει αυτό;
«Διότι στα Ιωάννινα και στην Αλεξανδρούπολη υπάρχουν ανεπτυγμένα συστήματα κοινωνικής περίθαλψης. Δηλαδή οι άνθρωποι που έχουν ανάγκη παρακολουθούνται από ειδικούς, υπάρχουν κινητές μονάδες και επομένως δεν βρίσκονται μόνοι τους και να αναγκάζονται να μεταβούν με ακούσια όταν πλέον βρίσκονται σε κρίση», συμπληρώνει η ίδια.
Ακούσιες νοσηλείες εκτός τομέα
Ακόμη ένα πρόβλημα με τις νοσηλείες ψυχικά ασθενών σε Αττική και στη Θεσσαλονίκη, είναι ότι γίνονται δεκτά πολλά άτομα εκτός του τομέα της μονάδας, δηλαδή από άλλες, κυρίως γειτονικές περιφέρειες.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρθηκε στην εκδήλωση, στη Θεσσαλονίκη το 30% των νοσηλειών είναι εκτός τομέα και μάλιστα οι περισσότεροι είναι ακούσιες.
«Και δεν αφορά άτομα μόνο από όμορους νομούς, αλλά σε κλινικές της Θεσσαλονίκης έχουμε ακούσιες νοσηλείες από Λάρισα, Τρίκαλα, Βόλο κ.ά.», λέει η κυρία Γεωργάκα.
Αυτό και πάλι σημαίνει ότι δεν υπάρχει σύστημα περίθαλψης ή επαρκές σύστημα στις περιοχές αυτές.
Τραγικά τα ποσοστά παραπομπών μετά τη νοσηλεία
Στην Αττική μόνο το 29% των νοσηλευόμενων παραπέμπονται για περεταίρω εκτίμηση μετά τη νοσηλεία και στη Θεσσαλονίκη 23%. Οι ειδικοί χαρακτήρισαν «τραγικά» χαμηλά τα ποσοστά αυτά.
Κι αυτό διότι η παραπομπή σημαίνει συνέχεια της περίθαλψης, όμως στην περίπτωση της Αττικής και της Θεσσαλονίκης σημαίνει έλλειψη του κοινωνικού συστήματος για την περίθαλψη στην ψυχική υγεία.
Στιγμιότυπο από το πάνελ του forum “Π. Σακελλαρόπουλος-Διάλογοι Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας”
Στιγμιότυπο από το πάνελ του forum “Π. Σακελλαρόπουλος-Διάλογοι Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας” 24 MEDIA
Μάλιστα, στις περισσότερες περιπτώσεις παραπέμπονται από τον γιατρό στα εξωτερικά ιατρεία της ίδια κλινικής, οπότε ουσιαστικά συνεχίζουν την επαφή με τη νοσοκομειακή περίθαλψη, κυρίως όμως για τη συναγογράφηση φαρμάκων.
Σε αντίθεση, στην Αλεξανδρούπολη παραπέμπονται το 56%, κάτι που σημαίνει ότι υπάρχει σημαντική συνέχεια της φροντίδας.
Σε υψηλά ποσοστά οι επανεισαγωγές
Και καθώς τα προβλήματα αυτά μόνο τις δυσκολίες των ασθενών δεν επιλύουν, αρκετοί είναι αυτοί που θα χρειαστούν ξανά εισαγωγή σε μονάδα ψυχικής υγείας, και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα.
«Όταν δεν έχουμε κοινωνικό σύστημα, έχουμε επανεισαγωγές. Περίπου στο 20% των ατόμων που πηγαίνουν μία φορά σε μονάδα ψυχικής υγείας στη Θεσσαλονίκη κάνει και πάλι εισαγωγή, δηλαδή μία στις 5 περιπτώσεις. Άρα έχουμε φαινόμενο της περιστρεφόμενης πόρτας, κάτι που δείχνει την καθαρή εικόνα της έλλειψης κοινωνικής υποστήριξης», λέει η κυρία Γεωργάκα.
Αν θέλουμε να μειώσουμε τις ακούσιες νοσηλείες, το βασικό είναι να υπάρχει ένα ολοκληρωμένο και σωστά δομημένο σύστημα φροντίδας της ψυχικής υγείας, ανέφεραν οι ειδικοί.
Είναι, επίσης, ευρέως αποδεκτό ότι η ασυνέχεια στη φροντίδα εξαιτίας του περιορισμένου αριθμού μονάδων ψυχικής υγείας, βάσει των αναδυόμενων αναγκών, η ανεπάρκεια των παρεχόμενων υπηρεσιών και η έλλειψη διασύνδεσης των μονάδων, έχουν οδηγήσει σε υψηλά ποσοστά ακούσιων νοσηλειών στην Ελλάδα.
«Αποτελεί βασική μας θέση ότι η κατάχρηση της διαδικασίας της ακούσιας νοσηλείας πλήττει τα δικαιώματα των ψυχικά ασθενών και πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα, αποτελεσματικά και επαρκώς. Οι ακούσιες νοσηλείες μπορούν να περιοριστούν μόνο με τη διασύνδεση και συνεργασία των ΝΠΔΔ-ΝΠΙΔ, αξιοποιώντας το μοντέλο της Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας και του Κοινοτικού Κέντρου Ψυχικής Υγείας. Αυτοί οι θεσμικοί φορείς δραστηριοποιούνται στην πρόληψη της κρίσης, την έγκαιρη παρέμβαση, την ανάρρωση και την αποκατάσταση, στο πλαίσιο ενός τομεοποιημένου συστήματος που θα διασφαλίζει τη διασύνδεση των φορέων και τη συνεργασία της νοσοκομειακής με την εξωνοσοκομειακή ομάδα», κατέληξαν οι ειδικοί που συμμετείχαν στο forum.